fu'a autu

Matagofie Panchpokhari: O le Cluster of Five Ponds

aso-ikona Aso Toonai Setema 12, 2020

Vanu o Panchpokhari, o loʻo i luga o le maualuga o le 4100 mita i luga aʻe o le sami, o se faʻataʻitaʻiga matagofie ae le o se malaga i Nepal. Panchpokhari, o lona uiga e lima pauna, o se tasi o nofoaga taua o turisi ma nofoaga faʻalelotu i totonu o le Itumalo o Sindhupalchowk, lea e taoto i matu sasaʻe o Kathmandu. O le nofo i luga o vae o Dorje Lakpa Himal, o le vaituloto o se nofoaga taua tele mo tagata Hindu. E taua foi o le tuafafine o Gosainkunda – o le vaituloto maualuga i le itumalo o Rasuwa.

Panchpokhari o se vanu mauga. O se tasi lea o eleele susu e iva pito sili ona taua maualuga ma e mafai ona asia mai ia Aperila ia Setema. O lo'o ufitia pea le eria i le kiona mo le tausaga atoa. O lenei fuifui o le vaituloto fou o le amataga lea o le Vaitafe o Indravati - o se tasi o auvai taua o le Vaitafe malosi o Saptakoshi.

O le nofoaga foi e tamaoaiga i le tulaga o laau ma fauna. E tusa ma le 250 ituaiga o meaola, e aofia ai le Red Panda ua lamatia, ma le 350 ituaiga o laʻau ua faamaumauina i lenei nofoaga. E fa'apena fo'i, o le aganu'u ma le soifuaga o tagata Hyolmo ma Tamang o isi fa'afiafiaga a le eria. O timuga e fa'amoemoe mai ia Me ia Setema. O ituaiga eseese o fugālaau felanulanuaʻi e mafai ona vaaia i laufanua laugatasi lautele, po o Patan, o lenei vanu mauga, lea e faaopoopo atu i le matagofie o lenei nofoaga.

E ese mai i vaituloto mama, e lauiloa foi le eria i ona vaaiga atumauga. O le nofoaga e ofoina atu vaaiga matagofie o tumutumu mauga pei Ganesh Himal, Yangri Himal, Dorje Lakpa, ma Gaurishankar. O le nofoaga o le a avea ma se faʻailoga i le taimi o le Janai Purnima festival pe a oʻo atu le faitau selau o tagata malaga i lenei nofoaga paia e ofoina atu tatalo i le Alii Shiva.

E lima vaituloto - Bhairab Kunda, Saraswati Kunda, Ganesh Kunda, Surya Kunda, ma Nag Kunda - fausia le Panchpokhari Lake system. E faaigoa e tagata o le lotoifale nei vaituloto o Jethi, Mahila, Swahili, Kahili, ma Kanchi Kunda - po o le au tei e toalima, ulumatua i le uii. O le tele o latou, o le Jethi Kunda, e sili ona taua. O tagata malaga e taamilo i le vaituloto, ma faia tatalo i atua.

O le manatu lona lua, o Maili Kunda, ua manatu o le fale o agaga leaga. O le mafuaʻaga lea e le faʻasalalau ai e shamans, poʻo Jhankris, o loʻo faia se malaga i le nofoaga i se numera tele. Komiti Atina'e a Panchpokhari - o se ofisa fa'apitonu'u e va'aia le fa'asaoina o lenei 'upega tafa'ilagi - ua fausia se auala fa'ata'amilo i le vaituloto mo le faigofie o tagata malaga ma tagata asiasi.

 

Le Malumalu

E tusa ai ma se tusitusiga i luga o le vaituloto, o le malumalu o le Alii Shiva ma le atua fafine Parvati na fausia i le 2335 tausaga talu ai e se tulimanu e igoa ia Bumba Ruwa Waiba. O loo faamatala mai foi e le tusitusiga le tala i tua atu o le faavaeina o le malumalu. E tusa ai ma le tusitusiga, i se tasi aso, na vaaia ai e le tulimanu o Waiba ni mea e le masani ai. Na ia vaaia ni nai tagata o totoina fatu araisa i se maualuga maualuga.

O lona fia iloa, na ia taunuu ai i le nofoaga o le faatoaga ma vaaia ai le Alii Shiva lava ia o loo totoina laau. Ae ina ua latalata atu le tulimanu, na mou atu tagata uma iina. O lea, faatasi ai ma se talitonuga malosi i le vaaia o le Alii Shiva, na ia aveese ai se logo mai le kola o lana taifau ma fausia ai se malumalu iina. Talu ai nei, na fausia ai e tagata o le atunuu se stupa i luga o le mauga mai le mea e talitonu ai le tulimanu na vaaia ai tagata o loʻo totoina araisa.

Talitonuga Faalelotu

O le malumalu i Panchpokhari e maualuga le vaʻaia e tagata, aemaise lava faifaatoaga, i nofoaga lata ane. E ofo atu e le au faifaato'aga fuala'au fou ma susu i le malumalu ma tatalo mo se seleselega lelei. E saili foi e le au leoleo povi faamanuiaga mo le lelei o le gaosiga o le susu ma le soifua maloloina lelei o a latou lafumanu. O i latou e leai se tamaitiiti e oo atu foi i le taimi e talitonu ai ua to pe a uma ona tapuai i le malumalu.

Jugal Himal, o le mauga pito lata ane mai Kathmandu, e taoto i luga aʻe o Panchpokhari. O le nofoaga e foliga fiafia i le taimi o le Janai Poornima festival, ma o se tasi foi o nofoaga autu mo shamans e faʻaleleia ai o latou tomai. I le taimi o le tausamiga, e mafai ona vaʻaia le au fai togafiti faʻataʻitaʻi faʻataʻitaʻi faʻatasi ma o latou matai e aunoa ma le ofuina o seevae ma siva i fati a latou paʻu poʻo Dhyangro. O tagata o le nuu o Hyolmo ma Tamang e sili ona fiafia i le faiga. O tagata mai le Brahmin ma Chhetri community e oʻo atu foi i le nofoaga e manatua ai tagata o latou aiga ua maliliu.

 

Talia iina

O le savaliga i Panchpokhari e amata mai Chautara - le laumua o le itumalo o Panchpokhari - ma Melamchi. Afai e te le manaʻo e savali tele, e mafai ona e faʻaogaina se pasi e te malaga ai i Bhotang - o le nofoaga mulimuli aʻo leʻi oʻo i Panchpokhari. Ae ui i lea, e mafai ona e mauaina fale yak i luga o le auala, lea e ofoina atu saimini vela, lauti, ma pateta vela.

O le auala e leai ni atina'e masani. Ae ui i lea, e manaia pe a ui atu i vaomatua mafiafia, sopoia le tele o vaitafe ma alia i luga o le ala. O le auala savali e alu i auvai o le Vaitafe o Indravati. Ua faaitiitia le vaitafe, ma ua pa'epa'e le vai pe a a'e maualuga le auala. Ae e te leʻi oʻo atu i Panchpokhari, o le ae tau atu i se faaputuga o laau. O se nofoaga e taʻua o Lauribina Hill, ma o se tu masani le tuʻuina o au tootoo iinei.

O le siʻosiʻomaga ma le matagofie faʻanatura o Panchpokhari e mautinoa lava e te manava ai. O le tuʻufaʻatasia o le malulu o le savili o mauga, mauga ma mauga, lanu meamata, ma le fuifui o vaituloto e lima ua avea ai le nofoaga ma nofoaga e tatau ona asiasi i ai i Himalayas. I aso manino, o le lagi lanumoana ma ao e mafai ona atagia i vaituloto uma. O se savaliga puupuu e tusa ma le afa itula e te alu atu ai i se mauga lata ane e ofoina mai ai ni vaaiga mata'ina o vaituloto ma mauga.

 

E ui lava o le nofoaga o loʻo i ai le tele o avanoa mo le atinaʻeina o turisi, o le le lava o atinaʻe, fesoʻotaʻiga, ma isi nofoaga e faigata ai mea. Tolauapiga e na o le pau lea o le filifiliga e oʻo atu ai i le nofoaga. E tusa ma le 8-10 aso e faʻamaeʻa ai le savaliga mai Kathmandu. Ona o le tele o auala savali e faapuupuuina, e mafai e le malo ma kamupani savaliga ona faʻafeiloaʻi tagata faimalaga i lenei eria e ala i le fausiaina o atinaʻe talafeagai e pei o fale talimalo ma nofoaga o fesoʻotaʻiga.

Laupapa o Mataupu